"Ụwa a bụ naanị ebe obibi anyị," onye odeakwụkwọ ukwu UN António Guterres kwuru na ozi na ụbọchị gburugburu ụwa, nke a ga-eme ememe na Sọnde a, na-adọ aka na ntị na usoro okike nke ụwa "anaghị egbo mkpa anyị."
"Ọ dị mkpa ka anyị chebe ahụike nke ikuku, ụbara na ụdị dị iche iche nke ndụ n'ụwa, gburugburu ebe obibi na obere ihe onwunwe. Ma anyị anaghị eme nke ahụ," onye isi UN kwuru.
Ọ dọrọ aka ná ntị, sị: “Anyị na-arịọ ihe ka ukwuu n'ụwa ka ọ nọgide na-ebi ndụ na-agaghị adịgide adịgide, na-ekwupụta na ọ bụghị nanị na ọ na-emerụ mbara ala ahụ, kama ọ bụ ndị bi na ya.
Ecosystem na-akwado ndụ niile dị n'ụwa.🌠Maka #WorldEnvironmentDay, mụta otu esi etinye aka na igbochi, ịkwụsị na ịtụgharị mmebi gburugburu ebe obibi na usoro ọhụrụ n'efu na mweghachi gburugburu ebe obibi site na @UNDP na @UNBidiversity.âž¡ï¸ https://t.co/FTWevUxHkPU #UGeneration.JtwitterRestoration
Kemgbe 1973, ejirila ụbọchị ahụ iji kwalite mmata na iwepụta mkpa ndọrọ ndọrọ ọchịchị maka nsogbu gburugburu ebe obibi na-eto eto dị ka mmetọ kemịkalụ na-egbu egbu, ọzara na okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Ọ tolitela ka ọ bụrụ usoro ihe omume zuru ụwa ọnụ nke na-enyere aka mee mgbanwe n'omume ndị ahịa yana amụma gburugburu mba na mba ụwa.
Site n'inye nri, mmiri dị ọcha, ọgwụ, ụkpụrụ ihu igwe na nchebe pụọ na ihe omume ihu igwe dị oke egwu, Mr Guterres chetara na gburugburu ebe obibi dị mma dị mkpa maka ndị mmadụ na Sustainable Development Goals (SDGs) .One.
Mazị Guterres kwusiri ike na "Anyị ga-ejikwa amamihe na-achịkwa ọdịdị ma hụ na ịnweta ọrụ ya n'ụzọ ziri ezi, karịsịa maka ndị na-adịghị ike na obodo."
Ihe karịrị ijeri mmadụ 3 na-emetụta mmebi gburugburu ebe obibi. Mmetọ na-egbu ihe dị ka nde mmadụ 9 n'oge na-adịghị anya kwa afọ, na ihe karịrị 1 nde ụdị osisi na anụmanụ nọ n'ihe ize ndụ nke ikpochapụ - ọtụtụ n'ime ọtụtụ iri afọ, dị ka onye isi nke United Nations si kwuo.
"Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nke ụmụ mmadụ abanyelarị na mpaghara ihe ize ndụ ihu igwe - ugboro 15 nwere ike ịnwụ site na mmetụta ihu igwe dị ka oke okpomọkụ, idei mmiri na oké ọkọchị," ka o kwuru, na-agbakwụnye na e nwere 50: 50 ohere na okpomọkụ zuru ụwa ọnụ Ọ ga-agafe 1.5 ° C kwuru na nkwekọrịta Paris n'ime afọ ise sochirinụ.
Afọ iri ise gara aga, mgbe ndị isi ụwa gbakọtara na Mgbakọ Mba Ndị Dị n'Otu maka gburugburu ebe obibi mmadụ, ha kwere nkwa ichebe mbara ala. Otu
“Ma anyị enwebeghị ihe ịga nke ọma. Anyị apụghịzi ileghara mgbịrịgba mgbịrịgba na-ada kwa ụbọchị anya,” ka otu onye isi ọrụ UN dọrọ aka ná ntị.
Mgbakọ gburugburu ebe obibi Stockholm+50 na nso nso a kwughachiri na SDG iri na asaa niile dabere na mbara ụwa nwere ahụike iji zere nsogbu ugboro atọ nke mgbanwe ihu igwe, mmetọ na mfu nke ụdị ndụ dị iche iche.
Ọ gbara ndị gọọmentị ume ka ha bute ihe omume ihu igwe na nchekwa gburugburu ebe obibi site na mkpebi amụma na-akwalite ọganihu na-adigide. Otu
Onye odeakwụkwọ ukwu ahụ kọwapụtara atụmatụ iji mee ka ume ọhụrụ rụọ ọrụ n'ebe niile site n'ime ka teknụzụ ọhụrụ na akụrụngwa dịịrị mmadụ niile, ibelata teepu uhie, enyemaka mgbanwe na ntinye ego okpukpu atọ.
"Azụmahịa kwesịrị itinye nkwado n'obi mkpebi ha, n'ihi ndị mmadụ na ala ala ha. Ụwa dị mma bụ ọkpụkpụ azụ nke ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụlọ ọrụ ọ bụla dị na mbara ala," ka o kwuru.
Ọ na-akwado nkwado nke ụmụ nwanyị na ụmụ agbọghọ ka ha bụrụ "ndị na-ahụ maka mgbanwe dị ike", gụnyere na ime mkpebi na ọkwa niile. Na-akwadokwa iji ihe ọmụma nke ụmụ amaala na omenala na-enyere aka ichebe ihe ndị dị ndụ na-adịghị ike.
N'ịkọwa na akụkọ ihe mere eme na-egosi ihe a ga-enweta ma anyị bute ụwa mbụ, onyeisi UN rụtụrụ aka n'otu oghere nke dị na kọntinent na oyi akwa ozone, nke mere ka mba ọ bụla kwenye na Montreal Protocol iji wepụ ozone depletion of chemicals.One
"N'afọ a na nke na-esote ga-enyekwu ohere maka mba ụwa iji gosipụta ike nke multilateralism iji gbochie ọgba aghara gburugburu ebe obibi anyị jikọtara ọnụ, site na mkparịta ụka ọhụrụ usoro ihe dị iche iche nke ụwa ruo n'ịgbanwe ọdịdị ọdịdị site na 2030, na ịmepụta Nkwekọrịta iji gbochie mmetọ plastik," ka o kwuru.
Mazị Guterres kwughachiri nkwa nke UN na-eduzi mbọ nkwado zuru ụwa ọnụ "n'ihi na naanị ụzọ dị n'ihu bụ ịrụ ọrụ na okike, ọ bụghị megide ya".
Inger Andersen, onye isi oche nke United Nations Environment Programme (UNEP), chetara na a mụrụ ụbọchị mba ụwa na ogbako United Nations na isi obodo Sweden na 1972, na nghọta na "anyị kwesịrị iguzo iji chebe ikuku, ala na ikuku anyị niile dabere. Mmiri…[na] ike mmadụ dị mkpa, dịkwa oke mkpa….
"Taa, ka anyị na-ele anya ugbu a na ọdịnihu nke okpomọkụ, ụkọ mmiri ozuzo, idei mmiri, ọkụ ọkụ, ọrịa na-efe efe, ikuku ruru unyi na oké osimiri jupụtara na plastik, ee, ọrụ agha dị mkpa karịa mgbe ọ bụla, anyị na-agbakwa ọsọ megide oge."
Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ga-elepụ anya karịa ntuli aka na "emeri ọgbọ niile," ka o kwusiri ike; ụlọ ọrụ ego ga-akwado ụwa na azụmaahịa kwesịrị ịza ajụjụ maka okike.
Ka ọ dị ugbu a, onye nnochite anya UN pụrụiche gbasara ikike mmadụ na gburugburu ebe obibi, David Boyd, adọla aka na ntị na esemokwu na-ebute mmebi gburugburu ebe obibi na mmegide ikike mmadụ.
"Udo bụ isi ihe dị mkpa maka mmepe na-adịgide adịgide na ịnụ ụtọ ikike mmadụ zuru oke, gụnyere ikike nke ebe dị ọcha, ahụike na gburugburu ebe obibi," ka o kwuru.
Esemokwu na-eri "ọtụtụ" ike; na-emepụta "oke ikuku nke ikuku griin na-emebi ihu igwe," ka ọ na-arụ ụka, na-abawanye ikuku na-egbu egbu, mmiri na mmetọ ala, na-emebi ọdịdị.
Ọkachamara nọọrọ onwe ya nke UN họpụtara ekwupụtala mmetụta gburugburu ebe obibi nke mbuso agha Russia na Ukraine na ikike ya, gụnyere ikike ibi na gburugburu ebe dị ọcha, ahụike na nke na-adịgide adịgide, na-ekwu na ọ ga-ewe ọtụtụ afọ iji rụkwaa mmebi ahụ.
"Ọtụtụ mba ekwupụtala atụmatụ ịgbasa mmanụ, gas na mpụta coal na nzaghachi maka agha na Ukraine," Mr Boyd kwuru, na-ekwupụta na atụmatụ ọtụtụ ijeri dollar maka mwughachi esemokwu na mgbake ga-abawanye nrụgide na gburugburu ebe obibi.
Nbibi nke ọtụtụ puku ụlọ na akụrụngwa ndị bụ isi ga-ahapụ ọtụtụ nde mmadụ na-enwetaghị mmiri ọṅụṅụ dị mma - ikike ọzọ dị mkpa.
Ka ụwa na-enwe nsogbu n’ihi mmebi ihu igwe, ndakpọ ihe dị iche iche nke ihe ndị dị ndụ na mmetọ zuru ebe nile, ọkachamara UN kwusiri ike, sị: “A ghaghị ịkwụsị agha ahụ ngwa ngwa o kwere mee, mee ka udo jide n’aka na usoro mgbake na mgbake ga-amalite.”
Ọdịmma zuru ụwa ọnụ nọ n'ihe ize ndụ - na nnukwu akụkụ n'ihi na anyị anaghị ewepụta nkwa anyị na gburugburu ebe obibi - odeakwụkwọ ukwu UN António Guterres kwuru na Thursday.
Ọ dịla afọ ise kemgbe Sweden kwadoro ogbako mbụ nke ụwa iji lebara gburugburu ebe obibi anya dị ka isi okwu, nkwenye na "mpaghara ịchụ àjà mmadụ" na, dị ka UN si kwuo, nwere ike ịbụ ma ọ bụrụ na anyị anaghị elekọta ya Bụrụ onye ọkachamara n'ihe gbasara ikike mmadụ na "mpaghara ịchụ àjà mmadụ" na Monday, n'ihu mkparịta ụka ọhụrụ n'izu a na Stockholm iji kwurịta banyere ịzọpụta ndụ ndị ọzọ, ndị ọkachamara dọrọ aka ná ntị na ọ ga-achọ mgbalị ka ukwuu nke afọ ọ bụla.
Oge nzipu: Jun-06-2022
